Over de dijken

Wat is het IJ voor een doorsnee Amsterdammer? “Dat is waar de stad ophoudt. Aan de overkant heb je Noord.” Waterschapshistoricus Diederik Aten en archivist Paul Schevenhoven hebben een veel ruimere blik: zij schreven een boek over de zuid- én de noordoevers van het water achter het Centraal Station. 

Het brede IJ stond eeuwenlang in open verbinding met de Zuiderzee. Normaal vormde die geen gevaar, behalve als een noordoosterstorm de watermassa’s de ondiepe Zuiderzee en het IJ injoeg. Dan schoot de waterstand snel meters omhoog. In 1570 brak de dijk bij Schellingwoude, in 1675 de Spaarndammerdijk, in 1717 de zeedijk van Assendelft.  

Het IJ rond is een boeiend verhaal van stormen en doorbraken, paalwormen en keistenen, falend toezicht en mislukte reorganisaties. Hoogheemraadschappen en dijkgraven polderden, maar ook was het ‘stampij aan het IJ’: Amsterdam bepleitte verlaging van de noorder IJ-dijken…  

Het boek eindigt met de aanleg van het Noordzeekanaal en de inpoldering van het IJ. De dijken rond het IJ waren zeedijk af. Prenten en kaarten tonen de verdwenen wereld rond het IJ, foto’s het lage landschap anno 2020, met de IJ-dijken als relicten. 

CAROLUS VAN DOORNEN 

HET IJ ROND 

- Diederik Aten en Paul Schevenhoven 

- Uitgeverij Noord-Holland 

- 176 blz.

September 2021

Beeld: fragment cover