Nummer 10: November/December 2018

Opkomst en ondergang van een zeilrederij (1830-1866)

Barend van Straten was een Amsterdamse handelaar, koopman, reder en assuradeur. Zijn rederij Barend Willem van Starckenborg van Straten (BWVS) kwam tussen 1830 en 1846 tot grote bloei. Hij wilde de grootste reder van Amsterdam worden.

 

Kleermakerskwitantie uit 1814 met danseres

Het Nationale Ballet danst in december Cinderella. Meer dan 200 jaar geleden liet een winkelier zich inspireren door het oorspronkelijk Franse 'toover-zangspel' Cendrillon.

 

'Wilt ende stout volck'

Wie in 1656 in de Jodenbreestraat kwam, liep mensen tegen het lijf van over de hele wereld. Ze trokken de aandacht, zeker de vele mensen van Afrikaanse afkomst die er woonden. Het moet voor Rembrandt een inspirerende omgeving zijn geweest. Hij maakte dankbaar gebruik van deze zwarte Amsterdammers als model voor etsen, tekeningen en schilderijen.

 

'Lak aan iedereen'

Rembrandt wordt zozeer belaagd door zijn huisgenoten dat hij de stad uitvlucht, naar het platteland. Striptekenaar Pieter overdrijft lekker vet, maar maakt wel een punt. De veronderstelling dat Rembrandt het soms fijn vond gezinsleden en schuldeisers achter zich te laten om – bewapend met z'n schetsboek – buiten de stad even wat rust te zoeken, is op z'n minst plausibel. Hoe ging de schilder eigenlijk om met zijn privézaken?

 

Winkeliers en zakenlui

Schutters van wijk II onder leiding van kapitein Frans Banninck Cocq. Het is een hele mondvol voor het schilderij dat iedereen kent als de Nachtwacht. Rembrandts, grootste werk, uit 1642. Die schutters, wie waren dat eigenlijk? Waar woonden ze? Wat deden ze? Gabri van Tussenbroek ging op zoek.

 

'Ik heb niet vergeefs geleefd'

Als Rembrandt nu had geleefd, was hij een filmregisseur geweest, denkt Ernst van de Wetering, misschien wel de grootste kenner van Nederlands grootste schilder. Het leven van Rembrandt zelf inspireerde zes speelfilmmakers, waarbij De Nachtwachteen grote rol speelt.

 

Stad zonder tempel

Tienduizenden Amsterdammers kwamen te wonen in de nieuwe wijk die tussen 1925 en 1927 verrees ten westen van de Admiralengracht en de Kostverlorenvaart. Voor de katholieken en de gereformeerden waren er snel kerken en scholen. De Hervormde Kerk bleef pijnlijk achter. Uit alle macht wilde dominee Piet le Roy, predikant in het oude Petruskerkje in Sloterdijk, voorkomen dat de nieuwe wijk 'een stad zonder tempel' werd.

 

Deutsches Treffpunkt

Logementen, herbergen en hotels – ze komen en ze gaan in een stad als Amsterdam. Duizenden in de loop der eeuwen. In de Bethaniënstraat zat meer dan 250 jaar het hotel Stad Elberfeld. Ooit befaamd, nu vergeten. Duitse (handels)reizigers van diverse pluimage kwamen er, en heel veel (pseudo-)doctoren met wondermiddelen.

 

'We hielden veel van elkaar'

A.L. Snijders is het pseudoniem van Peter Müller. Hij wordt bewonderd als schrijver van columns en Zeer Korte Verhalen. Müller (1937) schreef onder andere voor Het Paroolen nu publiceert hij in de VPRO Gidsen De Standaard, een Belgische krant. Hij kreeg in 2010 de Constantijn Huygens-prijs. Bijzonder mooi schrijft hij over zijn jeugd in de Rivieren- en Apollobuurt. Sinds 1971 leeft hij in Lochem, 'gevlucht voor de vooruitgang' van Amsterdam.

Header: Betreft een getekende kopie naar een geëtst zelfportret van Rembrandt uit 1639. De tekening is in zeer dunne lijnen van zwart krijt en vermoedelijk 18de-eeuws. Afkomstig uit de Collectie Atlas Splitgerber, van het Stadsarchief van Amsterdam.