In dit nummer
De sluis onder de Waag en de Nieuwmarkt
Door Frans Duivis
Wie er op let, weet dat hij er zit: de duikersluis van de Kloveniersburgwal naar de Geldersekade. Hij loopt helemaal onder de Nieuwmarkt en ook onder de Waag door. Terwijl boven de Bijleveldse sluis Amsterdam veranderde – de Antoniespoort veranderde in een waag, water werd gedempt voor een marktplein – bleef de sluisfunctie in tact. Al is de huidige sluis inmiddels uitgevoerd in modern beton, voor de ontstaansgeschiedenis ervan moeten we helemaal terug naar de 15de eeuw.
Hoofdinspecteur Meta Kehrer had oog voor de positie van sekswerkers
Door Peter Muller
Feministe zou zij zich niet noemen, maar Meta Kehrer zette zich wel in voor het lot van vrouwen. Ze maakte carrière bij de zedenpolitie en werd in 1943 de eerste Nederlandse vrouwelijke hoofdinspecteur. Anders dan de bestaande politie, mochten bij de zedenpolitie ook vrouwen werken. Kehrer kreeg de behandeling van sociale gevallen onder haar hoede. Daaronder waren veel publieke vrouwen die ‘den wensch koesterden haren levenswandel te veranderen’.
Amsterdamse vrouwen borduurden voor afschaffing van de slavernij
Door Marius van Melle
Als kind had Anna Amalia Bergendahl de gruwelijkheden van de slavernij in Brazilië met eigen ogen gezien. Ze was een van de Amsterdamse vrouwen die zich vanaf de jaren 1850 inzetten voor de afschaffing van slavernij in de overzeese gebieden. Het damescomité van Anna verlootte handwerken om tot slaaf gemaakten vrij te kopen. Maar deze bemoeienis lag gevoelig, want vrouwen hoorden zich niet met politiek te bemoeien, dat was een zaak van weldenkende en bemiddelde heren… Toch gaven ze niet op.
Hoe Surinaamse verpleegsters hun weg vonden in Amsterdamse ziekenhuizen
Door Ko van Geemert
Rechts op de foto: Dorette en Marga, samen met twee andere verpleegsters op het balkon van het Luthers Diakonessenhuis in 1957. Zij waren twee van de honderden Surinaamse vrouwen die naar Nederland verhuisden om aan het werk te gaan in de verpleging. Na de Tweede Wereldoorlog was daar een groot tekort aan personeel in de ziekenhuizen. Hoe was het voor deze dappere Surinaamse vrouwen die de oversteek waagden?
De Wereldtentoonstelling van 1883 waar inwoners uit Suriname tentoongesteld werden
Door John Fitzgerald Hagen
Het is een confronterende geschiedenis: het tentoonstellen van mensen. Maar toen 28 inwoners uit Surinaamse in 1883 tentoongesteld werden, riep het weinig publieke discussie op. Ze waren speciaal voor de Wereldtentoonstelling overgekomen: inheemse inwoners, marrons en (afstammelingen van) tot slaaf gemaakte Afrikanen. In hun nagemaakte leefomgeving waren ze te zien op het terrein achter het Rijksmuseum.
Waarom Amsterdamse slavenhouders vonden dat ze compensatie moesten krijgen
Door Koen Kleijn
De beëindiging van het ‘Staatstoezicht’ in 1873 betekende het einde van eeuwen van gedwongen arbeid op de Surinaamse plantages. Bezorgde plantage-eigenaren en voormalige slavenhouders verenigden zich in 1876 in Amsterdam in een ‘Vereeniging voor Suriname’. Ze voerden een actieve lobby om compensatie te krijgen voor het vrijlaten van tot slaaf gemaakten.
Op weg naar Suriname passeren Javaanse contractarbeiders Amsterdam
Door Mark Ponte
Drie Javaanse mannen op blote voeten op de Handelskade in Amsterdam. Op de achtergrond zien we nog enkele Javaanse mensen lopen, onder wie een vrouw met hoofddoek. Het zijn een paar van de duizenden Javaanse contractarbeiders die Amsterdam passeerden op weg naar Suriname tussen 1890 en 1914. Mark Ponte van het Stadsarchief Amsterdam schreef in ons juninummer over deze twee minifoto’s en waarom zij zo'n onhandige route aflegden.
De vaste route van kunstenaar en programmamaker Richard Kofi
Door Koen Kleijn
Richard Kofi is kunstenaar en programmamaker bij Internationaal Theater Amsterdam. We bespreken de plekken in de stad die voor hem betekenis hebben. Vanuit de Bellamystraat, waar hij woonde in de Covid-jaren, programmeerde hij voor het Bijlmerparktheater performances in de metro en cureerde hij een tentoonstelling voor het Koninklijk Paleis. Ook legde hij als stadstekenaar de gentrificerende buurten vast: ‘Wat ik wilde aankaarten was de best wel radicale verandering van buurten door gentrificatie. Ik wilde bepaalde mensen uitlichten die we niet moeten vergeten in die veranderingen.’