Een pater op de Wallen

Met de Alteratie van 1578 werd het katholieke leven weggedrongen uit de Amsterdamse openbaarheid. Katholieke kerken werden protestants gemaakt en de katholieke eredienst dook weg achter de gevels van respectabele huizen: de schuilkerk was geboren.
Een prachtig voorbeeld hiervan is natuurlijk Museum Amstelkring, beter bekend als ‘Ons’ Lieve Heer op Solder’, op de Oudezijds Voorburgwal. Zoals in het museum te zien is, was deze schuilkerk er eentje van vele. Toch zal deze kerk van groter belang zijn geweest dan andere: het feit dat de zolderkerk officieus de naam ‘St. Nicolaaskerk’ ging dragen nadat de Oude Kerk die naam aan de protestantse ijver was kwijtgeraakt, zegt genoeg.
Uit eigen onderzoek van het museum komen nu nieuwe historische feiten naar boven die het belang van de kerk voor de Amsterdamse katholieken onderstrepen. Zo is nu bijvoorbeeld bewezen dat het achterhuis bij de schuilkerk onderdak bood aan pater Petus Parmentier (1599 – 1681). Deze Gentse prelaat was in 1635 tot missionaris in Amsterdam benoemd – de Noordelijke Nederlanden waren voor Rome missiegebied – en werkte in het gebied rond de Zeedijk. Ook richtte hij in Amsterdam een Latijnse school op, eerst op de Gravenstraat en later (1666) in het Aalmoezeniershuis op het Singel. Zijn goede werk werd beloond met een post als ‘Prefect van de Hollandse Statie’: hoofd van de Augustijner missie in de Nederlanden, een functie die hij van 1673 tot 1676 vervulde. Later schopte hij het tot Vicaris-Generaal. Zo gek is het dus niet dat de door hem gehuurde kamers opvallend veel rijker zijn aangekleed dan andere ruimtes in het gebouw: er schuilde een zeer belangrijk geestelijke op de Wallen.

Een publicatie over de geschiedenis van de schuilkerk is in voorbereiding. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Thijs Boers, Museum Amstelkring, Ons' Lieve Heer op Solder, 020 - 624 66 04

Arjan Terpstra

Februari 2006

Beeld: Ons' Lieve Heer op Solder. Collectie Archief Amsterdam.