Een gebouw dat beschermt
De 1e Openluchtschool was tijdens mijn lagereschooltijd de hofleverancier van leerlingen voor het Amsterdams Lyceum aan het Valeriusplein. Waarom ik me destijds verzette tegen een keuze voor het ‘Amsterdams’ had vooral te maken met een mare die over het Amsterdams ging: bekakt en een school voor hockeykinderen. Mijn moeder bedacht dat ik daarom beter naar het Montessori Lyceum kon gaan, een school met een andere mare: voor kinderen van kunstenaars en hippieouders.
Jaren later realiseerde ik me dat het schoolgebouw van het Amsterdams uniek is. Ik kom vaak op het Valeriusplein, want het is een prachtig stukje Amsterdam. Drie keer al wijdde ik dit kroniekje aan het Valeriusplein. Mijn grootvader Isay Rottenberg kocht er in 1917 een van de grote herenhuizen, Valeriusplein 22. Het appartementengebouw aan het Valeriusterras pal naast het Amsterdams is schitterend, Hildo Krop tekende de trapleuningen. En de ambtswoning voor de rector doet niet onder voor het Catshuis.
Ik beloofde de lezer van Ons Amsterdam het Amsterdams Lyceum van binnen te bekijken. Er was een extra reden, de schrijvers van het boek dat gemaakt is over architectendynastie Baanders(Architecten Bureau Baanders. Van jugendstil naar modernisme, zie ook de recensie in dit nummer), waarvan de eerste generatie het Amsterdams Lyceum ontwierp, vroegen me onlangs om het eerste exemplaar in ontvangst te nemen en een woordje te zeggen. Ik begon met het maken van mijn excuses over mijn vooringenomenheid jegens de school.
De oprichter en eerste rector, Piet Gunning, had een gebouw voor ogen waarin de leerlingen zich beschermd voelden. Als je binnen bent raak je onder de indruk van de eclectische architectuur waarin verschillende bouwstijlen samenkomen: neoklassiek, gotisch en Amsterdamse school. Voor de gewelven in het midden van het gebouw waren gespecialiseerde metselaars uit Limburg naar Amsterdam gehaald – het lijkt alsof je in een sereen klooster bent.
Ontdek Ons Amsterdam
Wil jij alles weten over de fascinerende geschiedenis van Amsterdam?
Abonneer je
Geef cadeau
Gunning wordt in het boek geportretteerd als een humanist en bevlogen pedagoog. Zijn aandacht voor de individuele leerling geldt tot de dag van vandaag. Van alle leerlingen die sinds de oplevering in 1920 eindexamen hebben gedaan, zijn de namen opgeschreven in de prachtige aula met gewelfd houten plafond. Nu de muren in de aula vol zijn wordt dat voortgezet in de gangen waaraan de leslokalen zijn gelegen
De befaamde restauratiearchitect André van Stigt heeft het gebouw hersteld en aan de kant van het Valeriusterras een glazen brede ingang en conciërgebalie toegevoegd. Daar moest ik even aan wennen, maar door deze ingreep is het oude gebouw intact gebleven. De tientallen glas in lood ramen naar het ontwerp van Rik Roland Holst geven het Amsterdams grote museale waarde. Dat blijkt als ik in gesprek raak met leerlingen van de eerste klas. Ik hoef niet door te vragen: zij beseffen allemaal dat hun school uitnemend cultureel erfgoed is.
Delen: