Column: Voor joden verboden

Bestaat er zoiets als joods roeien, zullen sommigen zich vandaag verbaasd afvragen. Zelfs in de hoogtijdagen van de verzuiling, toen er katholieke duivenmelkers en protestantse kickboksers waren, lijkt joods roeien toch een vreemde bezigheid, temeer daar de meeste wedstrijden op zaterdag waren. Maar de echte reden voor een eigen vereniging was een andere: gerenommeerde sportclubs als roeivereniging De Hoop of tennisvereniging Festina hielden de deur voor joden hermetisch gesloten. Zij werden simpelweg gedeballoteerd, dus als aspirant-lid afgestemd door de zittende leden.

Maar, hoor ik u al zeggen: dat waren andere tijden. Dat was in het vooroorlogse Amsterdam toen er nog geen “joodse kwestie” was. Toch staat dit gegeven haaks op de algemeen gekoesterde stelling dat het merendeel der joden aan de vooravond van de bekende verschrikking geassimileerde Amsterdammers waren.

Bovendien, en dat maakt het verhaal nog gekker, deze discriminatie aan de poort is tot vér na de oorlog voortgezet. En niet alleen in de wereld van de sport. Zo was algemeen bekend dat een prestigieuze herensociëteit als de Industrieele Club op de Dam er dit soort deballotagepraktijken op nahield. Eind jaren zestig keerde dit gezelschap zich publiekelijk tegen de Damslapers omdat zij ons Nationale Monument, symbool van de strijd voor vrijheid en tegen disciminatie, zouden ontheiligen.

Als gemeenteraadslid heb ik toen laten nagaan of deze sociëteit inmiddels joden onder haar leden telde. Dat bleek niet het geval. Daarna was het protest snel verstomd. Nu liggen deze ontluisterende praktijken alweer tientallen jaren achter ons. Ik weet niet wanneer het keerpunt precies was, maar dat de bakens zijn verzet is wel duidelijk.

Het prachtigste bewijs was het feit dat een van de drijvende krachten (een rare beeldspraak voor een toproeier) achter het joodse Poseidon, de legendarische Dop Logger, aan het einde van zijn roeicarrière deel uitmaakte van de veteranenacht van De Hoop. Terwijl ik zelf tijdens mijn burgemeesterschap, net als mijn (joodse) voorgangers, qualitate qua erevoorzitter was. Gelukkig kan het nog altijd verkeren in ons Amsterdam.

Ed van Thijn
Maart 2007