Column: Ons cultureel erfgoed
Over het gesol met het oorlogsmonument op de Baarsjesweg dat moest verdwijnen omdat het witte kruis een verkeerde uitstraling zou hebben, heb ik me net als veel anderen kwaad gemaakt.
Ik was des duivels, niet omdat ik een voorliefde zou hebben voor kruisen in welke kleur dan ook. Ook niet omdat ik zou vinden dat alles wat aan de oorlog herinnert alleen daarom al onaantastbaar zou moeten zijn. Nee, ik was kwaad omdat elk monument, mooi of lelijk; rood, zwart of wit een integraal bestanddeel is van ons culturele erfgoed en dat daarmee, alleen al om die reden, met liefde, respect en zorgvuldigheid moet worden omgesprongen.
In een recente beschouwing, getiteld A safe deposit? Het cultureel erfgoed van Amsterdam beschrijft Christophe de Voogd, stadscommentator (ik wist niet dat die eervolle functie bestond), de turbulente geschiedenis van onze monumentale rijkdom door de eeuwen heen. Vol hoogte- en dieptepunten, met vallen en opstaan, maar al met al een reden tot trots. De Voogd, die zelf in Parijs woont, beschrijft onder meer hoe telkens nieuwe groepen immigranten nieuwe accenten hebben gelegd, zonder dat de samenhang en de karakteristiek van het stadsbeeld werd aangetast. Ondanks de grote diversiteit van culturen en generaties is de stad bespaard gebleven voor, wat hij noemt, ‘erfgoedgetto’s’.
De Voogd stelt de confronterende vraag of wij er gerust op zijn dat dit zo zal blijven. “Aan de horizon doemt het schrikbeeld op van de onverschilligheid – of erger nog, de vijandigheid van sommige bevolkingsgroepen jegens het erfgoed van anderen.” Van de nieuwkomers voor het traditionele Nederlandse erfgoed en van de ‘autochtonen’ voor de inbreng van ‘allochtonen’, vaak geringschattend afgedaan als folklore. Als wij “het grote verhaal” van onze stad willen behouden en vernieuwen moeten wij meer investeren in een gemeenschappelijk, respectvol geheugen, zo houdt hij ons voor.
Ik was even bang dat het gedoe rond het monument op de Baarsjesweg een verkeerd voorteken was. Maar de fout was snel hersteld. En wat belangrijker is: op steenworpafstand verrijst de Westermoskee, opgetrokken in de stijl van de Amsterdamse School, één geheel vormend met de omliggende buurt. Een bevestiging van de integraliteit van ons culturele erfgoed, dwars door de veranderende tijden heen. En zo schrijft de stad opnieuw haar grote verhaal.
Tekst: Ed van Thijn
Foto: Paul Berendsen
Mei 2006
Delen: