Boekbinderij Loogman: Liefdewerk met oud papier

Een bezoek aan het meer dan zeventig jaar oude familiebedrijf in de Sint Willibrordusstraat is een warm bad. Altijd verheug ik me tegen de tijd dat het weer zo ver is. Een stuk of wat jaargangen van Ons Amsterdam hebben zich opgestapeld en het wordt tijd om ze te laten inbinden. Het is een gewoonte die ik van mijn vader heb geërfd, evenals het abonnement zelf. Hij bracht de jaargangen naar binderij Blok in de Dapperbuurt, ik ga ermee naar een onderstuk in de Pijp, waar firma Loogman de traditie voortzet. 

Dit keer mag ik doorlopen, de werkplaats in, met links persen en machines van soms wel honderd jaar oud en rechts een werkbank waar volop wordt gelijmd, gesneden, gehamerd en geperst. Ik moet oppassen dat ik niks aanraak en blijf plakken als een jongetje aan een brugleuning in de winter. 

’Vroeger had je hier zeven binderijen binnen een straal van één kilometer,’ vertelt bedrijfsleider Arnold Wiering. ‘Nu zijn wij nog de enigen. We doen alles ambachtelijk en in eigen beheer, van het maken van kaften tot het bedrukken ervan met tekst en logo’s. Niets gebeurt computergestuurd. Dat moet ook, want ieder bindwerk heeft zijn eigen afwijkende maat. Dat lukt je alleen op gevoel.’  

Arnold is de derde generatie, de familie woont boven de zaak. De tweede generatie wacht me op in een zitje met fauteuils midden in de werkplaats: zijn vader Wouter Wiering. Ook de andere aanwezigen zijn familie: naast Arnolds moeder zijn zus Viola en haar partner Ferdy. 

Donald Duck 

Wouter: ‘De naam Loogman is afkomstig van de tweede man van mijn moeder, mijn stiefvader dus. Hij begon de zaak bij hem thuis, driehoog aan de Celebesstraat. Daarna naar de Gerard Dou en de Retiefstraat. Toen ik later zelf in de zaak kwam, waren ze verhuisd naar deze plek in de Sint Willibrordusstraat. We hadden toen nog veel werk van de UvA, later ook van de VU. Die reserveerden zes procent van hun begroting voor boeken, en daarvan weer zes procent voor het binden. Ook krantenuitgevers, zoals de Volkskrant en Het Parool, waren grote klanten. De Groene Amsterdammer gaf zelfs ieder jaar een ingebonden jaargang cadeau aan al hun personeel.’ 

Wouters vrouw Ria kwam nooit op de binderij. ‘Ze was huisvrouw, zo was dat in die tijd. Toen ze eindelijk eens kwam kijken, moest ze zich voorstellen aan het personeel.’ Dat veranderde toen Wouter een hartaanval kreeg en ‘ging zeilen.’ Niet dat hij nooit meer op de zaak kwam, elke donderdag kwam hij terug om mee te helpen, en wel vaker, tot de dag van vandaag. Maar Ria runde nu de zaak. 

In 2006 nam Arnold, die er sinds zijn achttiende al werkte, de binderij over, in een moeilijke tijd: de universiteiten begonnen te digitaliseren, overal werd bezuinigd en er viel veel werk weg. Arnold: ‘Ik kreeg te maken met managers.’ Hij spreekt het woord met onverholen afschuw uit.  

‘Alleen maar: hoe kan het goedkoper, wat kan er af? Er was haast geen werk meer. Toen zei een vriend van me: ik kan wel een website voor je maken. Daardoor kwamen er meer particulieren die iets wilden laten inbinden. Zo hebben we het kunnen opvangen en ging de zaak weer lopen. Naast Ons Amsterdam met zo’n driehonderd klanten zijn we ook hofleverancier van de Donald Duck en binden we nog steeds de jaargangen van de Volkskrant en Het Parool voor hun archief. Plus bijvoorbeeld scheepslogboeken voor de douane. We maken en herstellen ook boeken. Rijk worden we er niet van, maar dat hoeft ook niet.’ 

 

Verder lezen? Dit artikel verscheen in ons novembernummer van 2022, dat is hier te bestellen.