Neem een jaarabonnement voor maar €31,45
Niet iedereen in de grachtengordel was rijk. Het gebied dat sinds eind jaren negentig bekend staat als de ‘Negen Straatjes’, was eeuwenlang het domein van kleine zelfstandigen: ambachtslieden, buurtwinkeliers en boekhandelaren. In een van die boekwinkeltjes huurde Woutertje Pieterse de sensationele ridderroman Glorioso.
In het begin van de 19e eeuw was de bel-etage van het statige pand op Keizersgracht 27 het speelterrein van de broertjes De Vos. Zowel het interieur van het huis als de spelende kinderen zijn op talloze prenten vereeuwigd door hun vader.
Onze lokale tv-zender AT5 begint zich weer te interesseren voor de geschiedenis van de stad. Dat blijkt ondermeer uit het vrij nieuwe programma 'Straten van Amsterdam'. Mede naar aanleiding van het artikel over de geschiedenis van de 'Negen Straatjes' in ons februarinummer (themanummer over 400 jaar grachtengordel en Jordaan) belichtte AT5 afgelopen vrijdag heden en verleden van de Hartenstraat, m.m.v. winkelierster Djoeke Wessing, die in 1996 het marketing-concept van de 'Negen Straatjes' bedacht, Klaartje Kamermans van het Kleikollektief (keramiekwinkel. Hartenstraat 19) en Peter-Paul de Baar, hoofdredacteur van Ons Amsterdam. Ons themanummer blijkt overigens een bestseller: bijna overal is het blad uitverkocht. Gelukkig hebben o.a. Athenaeum Niieuwscentrum, boekhandel Pantheon en de Stadsboekwiinkel nieuwe voorraad besteld.
TEKST: Eric Slot (Ons Amsterdam okt. 1992) Heineken wordt overal ter wereld met bier geassocieerd. Niet ten onrechte, maar de Heinekens hadden veel meer in hun mars. Freddy Heineken, president-commissaris van het gelijknamige concern, componeert, is uitvinder en herordent Europa. Zijn voorouders waren onder meer theoloog, politicus, schilderes, directeur van een glanzenwasserij en bestuurder van het Concertgebouw.
Uit de boekenerfenis van mijn ouders koester ik het boek van Ton Koot: En nu Amsterdam in. De vierde herdruk van de door Koot beschreven zwerftochten verscheen in maart 1944. Op de binnenkant van de kaft wordt het van harte aanbevolen met een citaat uit De Telegraaf (!): “Koot jaagt U het huis uit, de grachten op en de steegjes in. (…) Kwiek en jolig gaat hij U voor en deelt links en rechts zijn tips uit.”
De houten bank van beeldhouwer Nico Onkenhout op het Weteringplantsoen ontdekte ik pas een jaar geleden toen ik met mijn zonen en kleinzoon poffertjes ging eten bij pannenkoekenhuis De Carrousel. De bank bleek bij nadere inspectie een cadeau te zijn van de bevolking van het Zeeuwse eiland Schouwen-Duiveland als dank voor de hulp van Amsterdammers en hun gemeentebestuur na de watersnoodramp van 1 februari 1953. Veertig jaar lang heb ik hem over het hoofd gezien. Een snelle rekensom leerde me dat ik er minstens 8000 keer aan voorbij ben gefietst.
In onze februarinummer (de grachtenspecial) haalden we op blz. 15 nog eens het oude verhaal op over de paard-en-wagen die in de beruchte winter van 1890 vanaf de gladde Prinsensluis pardoes het café naast de ingang van de Anjeliersstraat zou zijn ingereden: volgens de overlevering heet die kroeg daarom sindsdien Het Bruine Paard. Maar is dat ook waar, vraagt politicollog/historicus Alex Geelhoed zich af in onderstaande brief. (Wat denk u? Laat het ons weten!)
Beste redactie,Mooie foto van Kikki de kar-ga-door op de Reesluis in Uw fraaie grachten-special van februari. Daarboven memoreert U het paard en de wagen die de pui van café het Bruine Paard in de winter van 1890 ramde door de gladheid op de bolle brug tusen de Anjelierstraat en de Prinsenstraat. Het boek "Een oud lied" (1946) van Kees de Dood opent magistraal met de beschrijving van Kikki die op 1 december 1890 met zijn "vroeg-oude rochelstem" voorspelde dat het niet goed zou gaan toen een wagen met twee paarden met een vaartje vanuit de Reestraat de Reesluis besteeg en door de ijzel niet meer kon remmen waardoor het café van Van Ittersum in het boek vernield werd: "... Het kraakte en scherfde en rinkelde; het dreunde en daverde. De halve pui van de kroeg werd verbrijzeld. De paarden klauwden verwoed met hun ruige, onbarmhartige grove poten in den scheurenden vloer van zanderige planken", etc. Misschien was dit café in werkelijkheid wel de slijterij die op de achtergrond van de foto te zien is. Het boek van De Dood gaat dan vrij kritisch verder over vernieuwing en met name behoudzucht in de hoek van de Jordaan bij zijn geboortehuis op Prinsengracht 216, met de levendige groentenmarkt, met de Rozenstraat en Laurierstraat en -gracht. Deze aanbevolen Jordaan-roman is nog altijd tweedehands te koop voor een klein bedrag. Wel bracht Uw artikel bij mij de vraag naar boven of het helse ongeluk met de paard-en-wagen ooit echt heeft plaatsgevonden, want in de historische kranten database van de KB kwam ik het niet tegen rond 1890. En waar gebeurde het dan, op de Reesluis of bij de Anjelierstraat waar Kikki later werkte en zijn sterke verhaal in de kroeg daar vertelde. Misschien is er een lezer die opheldering kan geven. - Alex Geelhoed