Onlangs verscheen deze vertaling van een oorspronkelijk Duitse studie over de 18de-eeuwse Amsterdamse papiermarkt, destijds de grootste van Europa. Driftig draaiende papiermolens in Zaandam en op de Veluwe produceerden jaarlijks miljoenen vellen op basis van tot pulp gemalen oude kleren én gerecyclede oude papiersnippers en misdrukken. Het papier – en het bijproduct, karton – was bestemd voor drukwerk, zoals boeken, kranten, tijdschriften, pamfletten, maattabellen, kalenders, wenskaarten en speelkaarten, en voor praktische zaken. Middenstanders als suikerbakkers en tabaksfabrikanten hadden doorlopend behoefte aan tabakspapier, behangpapier en verpakkingsmateriaal.
Het kwalitatief hoogstaande Hollandse papier was beter, fijner, gladder en doorzichtiger dan alternatieven, zoals dat uit Frankrijk. Buitenlandse bedrijfsspionnen kwamen naar Amsterdam om de geheimen van de Nederlandse papiermolens te achterhalen. Helaas lezen we daarover weinig tot niets in dit boek. Bovendien bezondigt de auteur zich nogal eens aan overbodige vaagpraat (‘materiaalgestuurd perspectief van een benadrukking van de bewegingsaspecten van de economische activiteiten’). Ook laat hij inhoudelijk steken vallen en is de vertaling niet vlekkeloos.
Interessant maar onvoldragen is de uitvoerige casus van de laat-18de-eeuwse papierhandelaar Zacharias Segelke, wiens bedrijfsadministratie gedeeltelijk is overgeleverd. De daarin door de auteur gesignaleerde ‘ruilhandel’ lijkt een verkeerde interpretatie te zijn van de toenmalige manier van boekhouden (double entry). Het wachten is op Sandra Zawrel, die een proefschrift over Segelkes papierhandel voorbereidt.
Vervlechting van de papiermarkt: De Amsterdamse papierhandel in de achttiende eeuw.
Daniel Bellingradt
- Verloren
- 220 blz.
- € 25,00