5 mei 1953. Communistische rellen op Bevrijdingsdag

In 1953 wordt op 5 mei geen Bevrijdingsdag gevierd: Minister-president Drees heeft besloten de nationale viering dit jaar te verplaatsen naar Koninginnedag. Dit tot grote woede van de communistische vereniging ‘Verenigd Verzet’. In een manifest wordt opgeroepen ‘de 5e mei strijdbaar te herdenken,’ en ondanks een verbod van de burgemeester verzamelt een groep demonstranten zich op de Dam. In een stoet trekken ze langs het monument en leggen bloemen en kransen. Wanneer de betogers politieke leuzen beginnen te scanderen, grijpt de politie hardhandig in. Met sabels en gummistokken wordt de menige uiteen gedreven, en de communisten vechten terug. Een agent die voor de Bijenkorf een sigaret rookt wordt door vijf demonstranten aangevallen. Een betoger werpt zich vanaf het dak van een rijdende tram op een politieman te paard. Het blijft de hele dag onrustig in de stad. ‘Steeds weer werd er gevochten, dan weer ergens op de Dam, dan weer op het Rokin of het Damrak’, schrijft Het Parool. ‘Amsterdam werd op Bevrijdingsdag weer het toneel van geweld.’

Beeld: Communisten leggen bloemen bij het monument op de Dam. Nationaal Archief/Willem van de Poll, Anefo.